Basismelen: Alles over de verschillende soorten bloem en meel
Voor de meeste baksels heb je meel nodig. Of beter gezegd bloem. Maar wat is nou precies het verschil tussen bloem en meel en welk meel gebruik je waarvoor? Wij leggen het je graag uit!
Bakken doe je meestal met bloem. Er zijn verschillende soorten waar je uit kunt kiezen, maar over het algemeen geldt: gebruik patentbloem voor brood, cakes en taarten en gewone bloem voor koekjes. Bak je brood? Kies dan voor volkorenmeel voor een voedzaam resultaat.
Een korte geschiedenisles
Meel wordt al gebruikt voor consumptie sinds de eerste boeren zich rond 8000 voor Christus vestigden. Zo’n 3000 jaar geleden ontdekten ze in Egypte dat brood kon rijzen, daarvoor werd meel vooral gebruikt voor het maken van pannenkoeken en platbrood. Iedere streek had zijn eigen recepten, maar de meeste bestonden uit een mengsel van water, zout en meel.
Het verschil tussen bloem en meel
Veel mensen vragen zich af wat nou het verschil is tussen bloem en meel. Is het hetzelfde of is er toch verschil? Het is eigenlijk heel simpel:
Meel wordt gemaakt door de hele korrel van het graan te malen, inclusief vliesje.
Om bloem te maken wordt het meel gezeefd, zodat de vliesjes achterblijven en er witte bloem achterblijft
Voor bakken gebruik je meestal bloem. Wil je een gezonde traktatie maken of zelf brood bakken? Kies dan voor (volkoren) meel.
Hoe zit dat met zelfrijzend bakmeel?
Zoals de naam al doet vermoeden is zelfrijzend bakmeel, meel met een rijsmiddel. Eigenlijk niet eens 'gewoon' meel, maar bloem. Bij zelfrijzend bakmeel is alvast de juiste hoeveelheid bakpoeder toegevoegd aan de bloem, zodat je meteen kunt beginnen met bakken.
Wil je zelf zelfrijzend bakmeel maken? Meng dan 15 gram bakpoeder met 500 gram bloem en zeef het geheel voor gebruik.
Bakken met patentbloem
We zijn er inmiddels over uit wat het verschil is tussen bloem en meel. Bakken doe je meestal met bloem, maar dan rest nog de vraag: welke soort bloem? De gewone tarwebloem uit de supermarkt is prima voor de meeste baksels, maar heb je de keuz, kies dan voor patentbloem.
Met patentbloem krijg je over het algemeen een beter resultaat. Dit type bloem is beter geschikt voor luchtigere baksels. Doordat patentbloem meer eiwitten bevat die goed zijn voor de glutenvorming, krijg je een elastischer en luchtiger deeg.
Hierdoor is patentbloem perfect voor het bakken van brood, cakes en taarten. Bak je koekjes? Kies dan voor het beste resultaat voor gewone tarwebloem. En wil je extra luchtige baksels? Kies dan voor Amerikaanse patentbloem. Dit type bloem bevat nóg meer eiwitten en zorgt dus voor een nóg luchtiger resultaat!
Meergranenmeel, volkorenmeel of tarwemeel?
Meergranenmeel is een mix van tarwemeel en tarwebloem met verschillende granen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan gerst-, haver- of roggevlokken. Met meergranenmeel bak je heerlijke broden. Voeg zelf nog een handje zonnebloempitten of sesam toe en geniet van een ware traktatie.
Volkorenmeel en tarwemeel zijn verschillende namen voor hetzelfde type meel. Om volkorenmeel te maken is de volledige graankorrel gebruikt: van meelkern en kiem tot zemel. Je ziet de zemelen in het meel zitten. Volkorenmeel bevat veel vezels en is erg voedzaam. Wil je volkorenbrood maken? Zorg dan dat je tarwemeel in huis hebt!
Bij bakken zijn de ingrediënten van cruciaal belang voor het eindresultaat. Als je niet precies het juiste type bloem of meel in huis hebt, kun je overwegen om een vervanger te gebruiken. Hier zijn enkele algemene bloemsoorten en hun mogelijke vervangers.
Patentbloem: Dit is een zeer fijne bloemsoort met een hoog glutengehalte, wat ideaal is voor luchtige baksels zoals brood, cakes en taarten.
Vervanger: Tarwebloem kan een directe vervanger zijn van patentbloem, maar kan resulteren in een iets minder luchtig eindproduct. Voor een glutenvrije optie kun je een glutenvrije bloemmengsel overwegen, let in dat geval op de textuur en het vochtgehalte.
Tarwebloem: De standaard "allesdoener" in de bakwereld. Tarwebloem heeft een gemiddeld glutengehalte en is geschikt voor een breed scala aan baksels.
Vervanger: Patentbloem voor een fijnere textuur, of speltbloem voor een licht zoetige smaak. Voor een glutenvrije versie, probeer een glutenvrije bloemmengsel.
Volkorenmeel: Gemaakt van de volledige graankorrel, wat resulteert in een voedzaam meel met een grovere textuur.
Vervanger: Tarwebloem voor een lichter eindproduct, of een combinatie van tarwebloem en zemelen voor een vergelijkbare textuur. Speltmeel kan ook een optie zijn voor een variatie in smaak.
Meergranenmeel: Een mix van verschillende granen, wat zorgt voor een unieke smaak en textuur.
Vervanger: Een combinatie van tarwebloem en diverse graanvlokken (zoals haver, rogge of gerst). Afhankelijk van het specifieke graanmengsel in het originele meergranenmeel, moet je mogelijk experimenteren met verhoudingen van de verschillende soorten graanvlokken.
Zelfrijzend bakmeel: Dit is bloem met een toegevoegd rijsmiddel, meestal bakpoeder.
Vervanger: Meng 500 gram tarwebloem met 15 gram bakpoeder. Zeef het geheel voor gebruik. Als je een glutenvrije versie nodig hebt, vervang dan de tarwebloem door een glutenvrije bloemmengsel en voeg bakpoeder toe.
Speltbloem: Speltbloem is licht zoetig van smaak en kan gebruikt worden als een directe vervanger voor gewone bloem in de meeste recepten.
Vervanger: Gewone tarwebloem of volkoren tarwemeel. Houd er rekening mee dat speltbloem vaak wel voor een iets minder luchtig resultaat zorgt.
Glutenvrije bloem: Speciaal voor mensen met een glutenallergie of -intolerantie. Glutenvrije bloem is vaak een mix van verschillende melen zoals rijstmeel, aardappelmeel en maïsmeel.
Vervanger: Afhankelijk van het recept kun je amandelmeel, kokosmeel of boekweitmeel overwegen. Controleer altijd of de vervanger ook daadwerkelijk glutenvrij is.
Amandelmeel: Gemaakt van gemalen amandelen en populair in glutenvrije en koolhydraatarme recepten.
Vervanger: Kokosmeel (let wel op de verhoudingen, want kokosmeel absorbeert meer vocht). Waarschijnlijk heb je dus minder kokosmeel nodig of juist meer vochtige producten zoals melk of eieren.
Kokosmeel: Een glutenvrij meel gemaakt van gedroogde kokos. Kokosmeel absorbeert veel vocht, dus je hebt er minder van nodig in recepten.
Vervanger: Amandelmeel, maar pas de verhoudingen aan. Van amandelmeel heb je waarschijnlijk meer nodig voor hetzelfde resultaat. Of pas de hoeveelheid vochtige producten aan.
Boekweitmeel: Dit is een glutenvrij meel dat vaak wordt gebruikt in pannenkoeken.
Vervanger: Een mix van witte bloem en volkorenmeel, of andere glutenvrije melen zoals quinoameel.
Tips voor het vervangen van bloem
Als je bloem of meel vervangt door een andere soort, dan moet je er wel rekening mee houden dat je baksel qua smaak, textuur en kleur anders uit kan pakken dan je gewend bent. Daarom geven we je graag nog een paar tips mee als je bloem wil vervangen door een ander type.
Sommige melen, zoals kokos- en amandelmeel, hebben verschillende absorberende eigenschappen. Pas indien nodig de hoeveelheid vloeistof in het recept aan.
In glutenvrije bakrecepten is het vaak een goed idee om een bindmiddel zoals xanthaangom of guargom toe te voegen om de textuur te verbeteren.
Het is altijd een goed idee om met kleine hoeveelheden te experimenteren als je voor het eerst een nieuw type bloem of meel uitprobeert. Zo kun je de juiste aanpassingen maken voordat je een grotere hoeveelheid bakt.
Met deze informatie kun je experimenteren en de bloemsoort kiezen die het beste past bij je bakavonturen!